Μεταλλαγμένα εργασιακά καθεστώτα και η δυνατότητα κοινών αντιστάσεων

Η ψήφιση του τελευταίου (μέχρι το επόμενο) φοροληστρικού νομοσχεδίου στις 11 Γενάρη 2013 και οι διάφορες πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, ερμηνευτικές εγκύκλιοι, ΠΟΛ κ.λπ. που ήρθαν από τις αρχές του χρόνου να εξειδικεύσουν και να εφαρμόσουν τα μέτρα του τρίτου Μνημονίου που πέρασαν τον Νοέμβριο του 2012 απέδειξαν ακόμα και στις πέτρες τον μακρόπνοο «αναπτυξιακό» στόχο των κυβερνώντων: να μετατρέψουν τον κόσμο της εργασίας σε ένα όσο γίνεται πιο φθηνό και απροστάτευτο εργατικό δυναμικό, χωρίς δικαιώματα, χωρίς ασφάλιση, χωρίς επιδόματα, χωρίς έστω αυτή την τυπική ιδιότητα του εργαζόμενου ή του ανέργου – μια ανερμάτιστη μάζα εξατομικευμένων «εφέδρων» που άλλοτε θα δουλεύουν, άλλοτε όχι, άλλοτε θα επιβιώνουν, άλλοτε όχι, πάντα όμως σύμφωνα με τις ανάγκες και τις προδιαγραφές των εγχώριων και διεθνών αφεντικών, τις οποίες θα συντονίζουν και θα επιβάλλουν οι εγχώριοι και διεθνείς κυβερνητικοί θεσμοί.

Οι ευρωπαϊκές ρίζες του ναζισμού - Φυλακές, εργοστάσια, στρατώνες

του Enzo Traverso

Στη συζήτηση που ακολουθεί, ο Ιταλός ιστορικός Έντσο Τραβέρσο παρουσιάζει την ιδιαίτερη οπτική του για τη ναζιστική βία και το φαινόμενο του ναζισμού γενικότερα (περιοδικό No pasaran, τχ. 10-11, 2002). Αφορμή για τη συζήτηση ήταν η έκδοση του βιβλίου του Έντσο Τραβέρσο Η ναζιστική βία – Μια ευρωπαϊκή γενεαλογία. Όπως υποδηλώνει και ο υπότιτλος του βιβλίου, ο Έντσο Τραβέρσο επιχειρεί κυρίως να αναδείξει τη σχέση του ναζισμού με τη νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία, σε αντιπαράθεση με απόψεις που (σήμερα ακόμα) διατείνονται ότι ο ναζισμός ήταν ξένο σώμα για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.

Τουναντίον, ο Έντσο Τραβέρσο αναδεικνύει τις ευρωπαϊκές ρίζες του ναζισμού, και τη σύνδεσή του με τις αλλαγές που επήλθαν κατά τον 19ο αιώνα και τις αρχές του 20ού αιώνα στους θεσμικούς μηχανισμούς των αστικών κρατών και στην καπιταλιστική παραγωγική διαδικασία. Από τη συζήτηση παραλείψαμε, για λόγους οικονομίας χώρου, ένα μέρος που αφορούσε κυρίως τη σχέση της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας με το ναζισμό, τις βιολογικές αναφορές του ναζιστικού ρατσισμού και τη σημασία του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου.

Η συζήτηση "Στον ορίζοντα των κοινών (commons)"

Η συζήτηση "Στον ορίζοντα των κοινών (commons)" που έγινε στην κατάληψη του Θεάτρου Εμπρός στις 15/02/2013.

Συμμετείχαν: 
- Κώστας Χαριτάκης (εργατική εφημερίδα Δράση) 
- Γιώργος Παπανικολάου (P2P Foundation) 
- Αντώνης Μπρούμας (Δίκτυο για την Ψηφιακή Απελευθέρωση) 
- Μέλη του αυτοοργανωμένου ραδιοφώνου Ραδιοζώνες Ανατρεπτικής Έκφρασης 98fm-93.8fm 

Διοργάνωση: εργατική εφημερίδα Δράση

Ανοιχτό κάλεσμα σε συνάντηση του 1ου Εναλλακτικού Φεστιβάλ Αλληλέγγυας & Συνεργατικής Οικονομίας

Σάββατο 23/2, 18:00, στην κατάληψη του θεάτρου ΕΜΠΡΟΣ

Στις 19-20-21 Οκτώβρη του 2012 πραγματοποιήθηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο Ελληνικού το 1ο Εναλλακτικό Φεστιβάλ Συνεργατικής & Αλληλέγγυας Οικονομίας.

Το φεστιβάλ ήταν το αποτέλεσμα της επιθυμίας μας να βρούμε ένα σημείο συνάντησης, ανταλλαγής απόψεων και επικοινωνίας αλλά κυρίως είχαμε ως στόχο να μπορέσει το ρεύμα αυτόνομης και αλληλέγγυας δημιουργίας να έρθει σε επαφή με όσο το δυνατόν περισσότερα και ευρύτερα στρώματα της κοινωνίας.

Με αυτό το σκεπτικό θεωρούμε ότι το φεστιβάλ ήταν πετυχημένο, αφού οι συζητήσεις και τα εργαστήρια είχαν μεγάλη συμμετοχή ενώ πολλοί από τους επισκέπτες έγιναν συνδιοργανωτές καθώς η ίδια η δομή του φεστιβάλ προσέφερε την δυνατότητα σε όποιο/α ήθελε να ανταλλάσσει προϊόντα του ανταλλακτικού παζαριού ή φαγητό με μια ώρα έμπρακτης συμμετοχής στη διοργάνωση.

Ακόμη γνωρίσαμε πολλούς ανθρώπους και ομάδες οι οποίες αναζητούν τρόπους να υπερβούν τους νόμους της αγοράς και να σχηματίσουν αντιδομές αλληλεγγύης, συνεργατικότητας και αλληλοβοήθειας.

Για εμάς αυτό το φεστιβάλ ήταν μόνο η αρχή. Η δικτύωση των ομάδων, η αλληλοϋποστήριξη αλλά και η δυνατότητα ανταλλαγής απόψεων, εμπειριών και πρακτικών σε μόνιμη βάση, είναι το επόμενο βήμα. Με αυτό τον τρόπο θα δοθεί η δυνατότητα στις διαφορετικές ομάδες να επεκτείνουν τις αντιδομές αλλά και να καταφέρουν να βρίσκονται σε μια διαδικασία διαρκούς αμφισβήτησης του υπάρχοντος εκμεταλλευτικού ως προς τον άθρωπο συστήματος.

Θα μπορέσουν επίσης να σταθούν απέναντι στις δυνάμεις του λαϊκισμού και της φιλανθρωπίας που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την φτώχεια και την εξαθλίωση που ήδη βιώνει ένα συνεχώς αυξανόμενος αριθμός των συμπολιτών μας και να θέσουν τις προϋποθέσεις μιας πραγματικά αδιαμεσολάβητης συμμετοχής σε δομές αλληλέγγυας και συνεργατικής οικονομίας, με ενίσχυση τόσο της ατομικής πρωτοβουλίας όσο και της ομαδικής συνεργασίας.

Οι δομές τέτοιου τύπου αποτελούν το πρόπλασμα του κόσμου που θέλουμε να φτιάξουμε.

Με αυτό το σκεπτικό και με ανανεωμένη την επιθυμία μας να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα, καλούμε όλες τις ομάδες και όλους όσοι συμμετείχαν στο φεστιβάλ ή θέλουν να συμμετάσχουν στις επόμενες πρωτοβουλίες μας, σε μια συνάντηση-συζήτηση το Σάββατο 23 Φλεβάρη, στις 6 μ.μ. στην κατάληψη του θεάτρου Εμπρός (οδός Ρήγα Παλαμήδου 2, Ψυρρή) .

Στη συνάντηση θα συζητηθούν οι παρακάτω θεματικές ενότητες:

1.)προτάσεις για δικτύωση των συλλογικοτήτων

2.)κοινές δράσεις μέχρι το επόμενο φεστιβάλ

3.)προτάσεις για το επόμενο φεστιβάλ

Μετά το τέλος της συζήτησης θα ακολουθήσει γιορτή με συλλογική κουζίνα, ανταλλακτικό παζάρι και μουσική.

Παρακαλούμε όλους να μας βοηθήσετε στην προώθηση και διάδοση του καλέσματος έτσι ώστε να έχουμε τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή σε αυτό.

Σας Περιμένουμε!

Η Συνέλευση του 1ου Εναλλακτικού Φεστιβάλ

Αλληλέγγυας & Συνεργατικής Οικονομίας

1,2,3... πολλές ΒΙΟΜΕ - Δεν θα ζήσουμε σαν δούλοι

Η ΒΙΟ.ΜΕ. άνοιξε και επαναλειτουργεί: Όχι, δεν ήρθε κανένας εμίρης από το Κατάρ στην Θεσσαλονίκη να επενδύσει, ούτε το κράτος ανέλαβε τη διαχείριση της επιχείρησης. Το εργοστάσιο της Βιομηχανικής Μεταλλευτικής άνοιξε και οι εργαζόμενοι όντας 21 μήνες απλήρωτοι και ουσιαστικά άνεργοι θα ξαναεργαστούν! Παρόλο που το εργοστάσιο ήταν εγκαταλελειμμένο από τον Μάιο του 2011, επαναλειτουργεί με αυτοδιεύθυνση και πλήρη έλεγχο των ίδιων των εργαζομένων!

Η ΒΙΟ.ΜΕ. άνοιξε από τη βάση: Το σωματείο της ΒΙΟ.ΜΕ. εδώ και χρόνια έχει ουσιαστικά καταργήσει όλες τις γραφειοκρατίες και τα εμπόδια που συναντάμε συχνά στον εργατικό συνδικαλισμό. Ένας είναι ο κανόνας στη ΒΙΟ.ΜΕ. όλες οι αποφάσεις παίρνονται από τη γενική συνέλευση των εργαζομένων. Άμεση δημοκρατία, λοιπόν, στη πράξη, μέσα σε ένα σωματείο βάσης.

Η ΒΙΟ.ΜΕ. αμφισβητεί: Πρώτα και κύρια την ίδια την ιδιοκτησία και την κυριαρχία της εργοδοσίας στη παραγωγή, στα εμπορεύματα, στο εργοστάσιο, στις ζωές μας. Τολμά να βάζει πάνω από το συμφέρον του ιδιοκτήτη βιομηχάνου, τα εργατικά συμφέροντα. Πάνω από τις "ανάγκες της εθνικής οικονομίας" που τσακίζουν τα εισοδήματα της κοινωνικής πλειοψηφίας, τις εργατικές ανάγκες. Αμφισβητεί τον μονόδρομο της καταστροφής, των κυβερνήσεων και των τραπεζιτών, για να φωνάξει με το παράδειγμα της: Τα εργοστάσια στους εργάτες, η παραγωγή στους παραγωγούς, η ζωή μας στα χέρια μας!

Η ΒΙΟ.ΜΕ. αμφισβητεί: Την πεπατημένη και τα "συνηθισμένα" στο εργατικό κίνημα. Τους ξεπουλημένους της ΓΣΕΕ, αλλά και τον γραφειοκρατικό συνδικαλισμό. Γιατί πολύ απλά, οι εργαζόμενοι της ΒΙΟ.ΜΕ αρνούνται να οδηγηθούν από ήττα σε ήττα. Το περιεχόμενο του παραδείγματος τους δεν χωράει στις προκάτ συγκεντρώσεις, ούτε στις "ισορροπίες" των κομμάτων που τις διοργανώνουν.

Η ΒΙΟ.ΜΕ. ενώνει: Τους χιλιάδες απλούς εργαζόμενους και ανέργους, εργάτες και υπάλληλους, ντόπιους και μετανάστες, άντρες και γυναίκες, που πλαισίωσαν τον αγώνα της ΒΙΟ.ΜΕ. στο τριήμερο για το άνοιγμα του εργοστασίου. Τους χιλιάδες ακόμη που συγκινήθηκαν από τον δρόμο που χάραξε η ΒΙΟ.ΜΕ. σε όλη την Ελλάδα, αλλά ακόμη και σε κάθε πιθανή άκρη του πλανήτη. Ενώνει, λοιπόν, όλους αυτούς που βλέπουν τον δρόμο που χαράσσει ο αγώνας της ΒΙΟ.ΜΕ. μια πρώτη απάντηση στην ανεργία, τη φτώχεια και την εξαθλίωση που η καπιταλιστική κρίση επιβάλλει.

Η ΒΙΟ.ΜΕ. απεργεί: Οι εργαζόμενοι αλλά και το κίνημα αλληλεγγύης που τους στηρίζει απεργούμε γιατί καταλαβαίνουμε πως είμαστε μονάχα ένα μικρό κομμάτι ενός ευρύτατου κοινωνικού κινήματος. Μαζί με τους απεργούς του ΜΕΤΡΟ, με τους απεργούς ναυτεργάτες, με τους απολυμένους που αντιστέκονται, με τους εργάτες που παλεύουν. Πως αγωνιζόμαστε μαζί με όλη τη μαχόμενη κοινωνία για να αποτινάξουμε από πάνω μας τον ζυγό της εκμετάλλευσης, των κερδών, της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής.

Η ΒΙΟ.ΜΕ. απεργεί: Αλλά γνωρίζουμε πως μια 24ωρη τουφεκιά της ΓΣΕΕ στον αέρα δεν αρκεί. Απεργούμε και αγωνιζόμαστε για δημιουργηθεί ένα κίνημα αυτοδιαχείρισης και άμεσης δημοκρατίας, μέσα από εργαζόμενους σε κάθε χώρο δουλειάς! Απεργούμε και αγωνιζόμαστε για να πάρει η αντεπίθεση μας αποφασιστικότητα και διάρκεια με γενική πολιτική απεργία διαρκείας!

Η ΒΙΟ.ΜΕ. μας καλεί όλους: Να πολλαπλασιάσουμε τα αντίστοιχα εγχειρήματα σε όλη τη κοινωνία. Να υπερβούμε τα εμπόδια που "φίλοι" και εχθροί χτίζουν γύρω μας. Να συσπειρωθούμε και να αγωνιστούμε δίπλα-δίπλα οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι. Να πολεμήσουμε τα αφεντικά με οργάνωση βάσης σε κάθε χώρο. Να ενωθούμε, να δυναμώσουμε, να αγωνιστούμε!

ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗ ΒΑΣΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ

Ανεξάρτητη - Ταξική - Απεργιακή

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΚΑΙ ΠΟΡΕΙΑ

ΤΕΤΑΡΤΗ 20/2 10πμ ΚΑΜΑΡΑ

Μετά το τέλος της διαδήλωσης η Ανοιχτή Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης καλεί σε:

ΑΝΟΙΧΤΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΣΤΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΤΙΣ 14.00

ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΕΚΤΕΙΝΟΥΜΕ ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟ.ΜΕ ΠΑΝΤΟΥ.

Ανοιχτή Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης

στον αγώνα των εργαζομένων της Βιομηχανικής Μεταλλευτικής

biom-metal.blogspot.gr

Με τα “κοινά” (commons) πέρα από τον ορίζοντα της ανάπτυξης και της εργασίας

Η συζήτηση για τα κοινά βρίσκεται στην καρδιά μιας νέας ριζοσπαστικοποίησης που ξεκίνησε από τους χώρους του ελεύθερου λογισμικού και των περιβαλλοντικών κινημάτων, συναντήθηκε με τις αναζητήσεις των πλατειών και των Occupy ανά τον κόσμο, και σήμερα γονιμοποιεί τους ορίζοντες των σύγχρονων εργατικών και κοινωνικών κινημάτων. Πρόκειται, πολύ απλά, για την επανάκτηση και επανανοηματοδότηση της έννοιας των “κοινών αγαθών”, μια έννοια εξορισμένη από την ξέφρενη πορεία ιδιωτικοποίησης των πάντων του σύγχρονου καπιταλισμού, αλλά και διαστρεβλωμένη από τη μέγγενη διαφόρων εκδοχών κρατικού σχεδιασμού και διεύθυνσης.

Τα κοινά συνίστανται από ό,τι αποτελεί τους φυσικούς και πολιτισμικούς πόρους της ανθρωπότητας, καθώς και από τις αναγκαίες συνθήκες για την ύπαρξη, διαφύλαξη και ανάπτυξη του κοινωνικού δεσμού. Είναι το έδαφος όπου μπορεί να ριζώνουν κοινοτικές σχέσεις ισοτιμίας και αλληλεγγύης, όπου βρίσκονται και δημιουργούνται οι υλικές και άυλες προϋποθέσεις για την ελεύθερη ανάπτυξη του καθενός ως μέρος της ανάπτυξης όλων. Είναι, επομένως, μια οπτική που αντιπαρατίθεται ευθέως τόσο στο ιδιωτικό όσο και στο κρατικό, μια πρακτική απελευθέρωσης των συνθηκών ύπαρξης της κοινωνίας από τις ιδιωτικές και κρατικές περιφράξεις και επαναπόδοσής τους στην ίδια την κοινωνία.

Έτσι, τα κοινά είναι σήμερα ο κρίσιμος κρίκος που μπορεί να συνδέσει τη διαμαρτυρία ενάντια στην ιδιωτικοποίηση, αλλά και ενάντια στην κρατική κηδεμονία, με την ανάγκη της αυτο-οργάνωσης και αυτοδιεύθυνσης της κοινωνίας, με εκείνες δηλαδή τις πολιτικές μορφές που μπορούν να προστατεύσουν και να αναπτύξουν τα κοινά, καθώς και να εξασφαλίσουν την ελεύθερη ισότιμη πρόσβαση σε αυτά για όλους.

Βρισκόμαστε, λοιπόν, σε ένα ιστορικό μεταίχμιο. Είτε ο καπιταλισμός θα οδηγήσει σε μια πρωτόγνωρων διαστάσεων κοινωνική και φυσική καταστροφή, μέσω της απόσπασης όλων των υλικών και γνωσιακών πόρων της κοινωνίας προς όφελος λίγων ιδιοκτητών και διαχειριστών τους, όπως συμβαίνει σήμερα με τις εφαρμοζόμενες παγκόσμια πολιτικές “αντιμετώπισης της κρίσης”. Είτε θα επανοικειοποιηθούμε τον φυσικό και πολιτισμικό πλούτο που ανήκει σε όλους μας και θα τον διαχειριστούμε με τρόπους που θα εξασφαλίζουν την ισότητα, την ελευθερία και την αλληλεγγύη για όλους, δηλαδή θα εξασφαλίζουν το κοινό μας μέλλον.

Αυτή η οπτική, και οι πρακτικές που τροφοδοτεί, βρίσκεται πολύ μακριά από τις παραδοσιακές απαντήσεις της αριστεράς και των κλασικών κινημάτων διαμαρτυρίας. Γιατί θέτει στο επίκεντρο της μάχης όχι την αναδιανομή εντός του καπιταλισμού (που είναι ο ορίζοντας του παραδοσιακού εργατικού κινήματος και σήμερα καταρρέει μπροστά στην άρνηση ενός ολοκληρωτικά επιθετικού καπιταλισμού), αλλά την επανακατάκτηση όλου του πλούτου που παράγουμε συνεργαζόμενοι και την αλλαγή αυτού του πλούτου, των τρόπων παραγωγής και διανομής του, με βάση κριτήρια και αξίες που δεν ανήκουν στη σφαίρα του “οικονομικού” αλλά στη σφαίρα του “κοινωνικού”.

Πρόκειται, με μια έννοια, για την έξοδο από τη δικτατορία της οικονομίας, όπου η ιδιοκτησία, το χρήμα και το εμπόρευμα κυριαρχούν πάνω σε κάθε κοινωνική ανάγκη και απομυζούν κάθε κοινωνική δημιουργία, και την είσοδο στην επικράτεια της συλλογικής κοινωνικής αυτοδιεύθυνσης, με πυρήνα τα κοινά -την κοινή κτήση, την κοινή δημιουργία, και την κοινή χρήση- όπου η οικονομία αποκαθηλώνεται από το υψηλό και αποκλειστικό ιεραρχικό και αντικοινωνικό βάθρο της και γίνεται μια από τις πολλές μορφές του ανθρώπινου πράττειν, υπό τον έλεγχο της κοινωνίας και προς όφελός της.

Μια τέτοια ανάγνωση της προβληματικής των κοινών μάς οδηγεί σε δύο, τουλάχιστον, μείζονες αναθεωρήσεις κεντρικών στοιχείων του αστικού αλλά και εργατικού φαντασιακού: την αποδόμηση της έννοιας της “ανάπτυξης” και τον επαναπροσδιορισμό της έννοιας της “εργασίας”.

Η ανάπτυξη, ως “προμηθεϊκός” μύθος της ολοκληρωτικής κυριαρχίας επί της φύσης και της αέναης μεγέθυνσης των παραγωγικών δυνάμεων του ανθρώπου (μύθος που μοιράζονται εξίσου ο καπιταλισμός όσο και ο σοσιαλισμός), δεν είναι ο τόπος των κοινών, αλλά η διαρκής καταστροφή τους, είτε με τη μορφή της περιβαλλοντικής υποβάθμισης είτε με τη μορφή της κοινωνικής ερημοποίησης. Μακράν από το να αποτελεί τη συνθήκη ικανοποίησης των ανθρώπινων αναγκών, αποτελεί έναν συγκεκριμένο τύπο παραγωγής και συσσώρευσης πλούτου που παράγει εκμετάλλευση, ιεραρχία και αποκλεισμό.

Η εργασία, αντίστοιχα, ως εξαρτημένη και καταναγκαστική δραστηριότητα υπό τη διεύθυνση, τον έλεγχο και τις προσταγές των κατόχων των μέσων παραγωγής και του πλούτου, μακράν από το να απελευθερώνει (όπως μας διαβεβαίωνε η επιγραφή του Άουσβιτς, και όχι μόνο...) αποτελεί το μέσο ώστε ολόκληρη η κοινωνία, και τελικά ολόκληρη η ζωή, να υπεισέρχεται σε καθεστώς ετερονομίας, αλλοτρίωσης και εξάρτησης υπό την κυριαρχία του κεφαλαίου και του κράτους. Σε αυτόν τον τύπο της εργασίας, τα κοινά παράγονται μόνο ως δευτερεύοντα και ασυνείδητα αποτελέσματα μιας συνεργασίας απρόσωπης και αδιάφορης που είναι απλώς μια μηχανή κέρδους στα χέρια του κεφαλαίου, ενώ περνάνε απευθείας στην ιδιοκτησία και αξιοποίηση του κεφαλαίου.

Επομένως, η δημιουργία, διαφύλαξη και ανάπτυξη των κοινών απαιτεί την υπέρβαση τόσο του ορίζοντα της ανάπτυξης όσο και του ορίζοντα της εργασίας. Απαιτεί να μετακινηθούμε προς λογικές και πρακτικές “αποανάπτυξης”, με την έννοια της κοινωνικοποίησης της οικονομίας όπως αναφέραμε παραπάνω, αλλά και της απομεγέθυνσης και αποσυγκέντρωσης των οικονομικών δραστηριοτήτων σε κλίμακες συμβατές με την αυτοοργάνωση των κοινοτήτων και με την προστασία του περιβάλλοντος.

Απαιτεί, επίσης, να απελευθερωθούμε από την εργασία (και όχι απλώς να απελευθερώσουμε την εργασία), καθιστώντας κεντρικό στοιχείο της κοινωνικής ζωής το ανθρώπινο πράττειν, την ελεύθερη δημιουργική δραστηριότητα και συνεργασία, που είναι κάτι εξαιρετικά πολύμορφο και πολύ ευρύτερο από την οικονομική δραστηριότητα, και επιπλέον κάτι που βρίσκεται έξω από τους “νόμους” της εκμετάλλευσης, της κερδοφορίας και της ιεραρχικής διοίκησης.

Τα κοινά αποτελούν, έτσι, μια πρόκληση για βαθύτερους μετασχηματισμούς της κοινωνικής ζωής, και μόνο μέσα σε αυτούς μπορούν να υπάρξουν και να προστατευτούν από τους ιδιωτικούς και κρατικούς σφετερισμούς.

Τοποθέτηση της συλλογικότητας της εργατικής εφημερίδας Δράση 

στη συζήτηση “Στον ορίζοντα των κοινών”, 

που πραγματοποιήθηκε στις 15/2 στην κατάληψη του θεάτρου Εμπρός.

Τρισδιάστατη εκτύπωση και ομότιμη παραγωγή: H περίπτωση της αυτόνομης παραγωγής ενέργειας

του Βασίλη Κωστάκη

O έλεγχος, όχι μόνο της παραγωγής της πληροφορίας, όπως έχουμε αναλύσει στο παρελθόν, αλλά και της παραγωγής ενέργειας, σύμφωνα με τον Rifkin (2011), έχει αρχίσει να μετακινείται από τεραστίων διαστάσεων εταιρικές ή κρατικές μονάδες παραγωγής ενέργειας σε εκατομμύρια μικρο-παραγωγούς και συνεταιρισμούς. Oι τελευταίοι παράγουν αυτόνομα ανανεώσιμη ενέργεια διανέμοντας τα πλεονάσματα σε “ενεργειακά Kοινά” (info-energy Commons). Παραδείγματα αποτελούν το Nordic Folkecenter στη Δανία ή το Barefoot College στην Iνδία, που αναπτύσσουν τοπικής κλίμακας πρακτικές παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας. Eπιπλέον, κοινότητες ανοικτού σχεδιασμού, όπως το Onawi στην Aγγλία, το Open Source Ecology στις HΠA ή η Nέα Γουινέα στην Eλλάδα, ακολουθούν ομότιμες πρακτικές στην ανάπτυξη και προώθηση λύσεων για τοπική, αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

Mια τέτοια αλλαγή στην παραγωγή ενέργειας είναι αναμενόμενη, καθώς το κεντρικά σχεδιασμένο μοντέλο παραγωγής και διανομής ενέργειας πρέπει να εκσυγχρονιστεί σύμφωνα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κυρίαρχου τεχνο-οικονομικού παραδείγματος που βασίζεται στις Tεχνολογίες Πληροφορικής και Eπικοινωνίας. H συνεργεία ομότιμων πρακτικών στον σχεδιασμό, στην προώθηση και στη βελτίωση λύσεων για τοπικής κλίμακας παραγωγή ενέργειας (σε επίπεδο, δηλαδή, γνώσης/πληροφορίας) με τις τεχνολογικές δυνατότητες της τοπικής, υλικής παραγωγής (δηλαδή την υλική έκφραση της γνώσης/πληροφορίας αυτής) μας δείχνει το δρόμο.

H τρισδιάστατη εκτύπωση αποτελεί, λοιπόν, μία πολλά υποσχόμενη τεχνολογία αποκεντρωμένης υλικής παραγωγής. Oυσιαστικά πρόκειται για μία τεχνική προσθετικής κατασκευής και όχι “αφαιρετικής” όπως είναι π.χ. η κατασκευή ενός γλυπτού με σμίλη και σφυρί. Mε λίγα λόγια, αποτελεί μια τεχνική που δημιουργεί αντικείμενα στρώμα-στρώμα, βασισμένη σε τρισδιάστατα σχεδιασμένα μοντέλα. Mέχρι πρότινος, ένας αρχιτέκτονας μπορούσε να εκτυπώσει τρισδιάστατα μία μακέτα ή ένας μηχανολόγος μπορούσε να εκτυπώσει ένα πρωτότυπο μέρος του αυτοκινήτου για περαιτέρω βελτίωση και επανασχεδιασμό. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούνται από την αεροναυπηγική μέχρι τη βιομηχανία της υγείας για την κατασκευή λειτουργικών, εξατομικευμένων προϊόντων όπως για παράδειγμα ένα περίπλοκο ανταλλακτικό ή ένα οστικό μόσχευμα. Oι χαμηλού κόστους τρισδιάστατοι εκτυπωτές ανοικτού κώδικα, όπως είναι ο RepRap (προϊόν ομότιμης παραγωγής) ή ο Ultimaker, έχουν δώσει την ευκαιρία σε χομπίστες, ερευνητές και ακτιβιστές να πειραματίζονται, να σχεδιάζουν (με τη βοήθεια εφαρμογών ελεύθερου λογισμικού), να μοιράζονται και να παράγουν λειτουργικά αντικείμενα.

Ένα στρατηγικό πλεονέκτημα της τρισδιάστατης εκτύπωσης είναι η δυνατότητα παραγωγής περισσότερο εξατομικευμένων και περίπλοκων αντικειμένων χρησιμοποιώντας ακριβώς όσο υλικό είναι αναγκαίο. Eπίσης, η τρισδιάστατη εκτύπωση βοηθά στην τοπικοποίηση της παραγωγής μειώνοντας την ανάγκη παρουσίας γραμμής παραγωγής, για να μην αναφερθούμε στη μείωση εκπομπών CO2 λόγω λιγότερων μετακινήσεων (logistics). Aκόμη, η επιστήμη των υλικών δίνει τη δυνατότητα παραγωγής αντικειμένων από μια πληθώρα υλικών: από βιοδιασπώμενο πλαστικό PLA και μέταλλα μέχρι κεραμικά και ανθρώπινους ιστούς. Yπάρχουν προσδοκίες ότι η τρισδιάστατη εκτύπωση θα συνεχίσει να αναπτύσσεται προσφέροντας όλο και πιο προηγμένες τεχνολογικά δυνατότητες τοπικής, υλικής παραγωγής.

Tο παρόν άρθρο ισχυρίζεται ότι η συνεργεία του ομότιμο τρόπου παραγωγής και διάθεσης της πληροφορίας με ένα μέσο (υλικής) παραγωγής, όπως η τρισδιάστατη εκτύπωση, δίνει τη δυνατότητα για ανάπτυξη λύσεων παγκοσμίου ενδιαφέροντος για προβλήματα που απασχολούν τοπικές κοινότητες. Kάποια από τα λιγότερο ανεπτυγμένα μέρη του κόσμου πολλές φορές έχουν ανάγκη τις πιο σύνθετες και προηγμένες τεχνολογικά λύσεις, οι οποίες, πλέον, είναι δυνατές καθώς για πρώτη φόρα τόσο σημαντικά μέσα παραγωγής (υπολογιστής, διαδίκτυο, τρισδιάστατη εκτύπωση και άλλες τεχνικές τοπικής παραγωγής) είναι διαθέσιμα σε ολοένα και περισσότερους ανθρώπους.

Ένα τέτοιο παράδειγμα που καταδεικνύει τη δυναμική από τη “συνάντηση” ομότιμης παραγωγής και τρισδιάστατης εκτύπωσης αποτελεί η ανεμογεννήτρια Helix_T, του αρχιτέκτονα Mιχάλη Φουντουκλή, η οποία εκτυπώνεται τρισδιάστατα, κατόπιν συναρμολογείται και με ένα μοτέρ (συνολικό οριακό κόστος παραγωγής της ανεμογεννήτριας όχι πάνω από 100-120 ευρώ σε ένα χαμηλού κόστους τρισδιάστατο εκτυπωτή) παράγει μέχρι 6-10 Watt ενέργειας. O Mιχάλης, όπως πολλοί άλλοι δημιουργοί, διαθέτει ελεύθερα τα σχέδια της ανεμογεννήτριας τα οποία είναι ανοικτά προς περαιτέρω ανάπτυξη και βελτίωση. H ανεμογεννήτρια Helix_T και πολλά άλλα παρόμοια εγχειρήματα δεν αποτελούν πανάκεια αλλά μπορούν να αποτελέσουν σημεία εκκίνησης για τη δημιουργία λύσεων, όπως γράψαμε και προηγουμένως, σε προβλήματα παγκόσμιου ενδιαφέροντος που απασχολούν τοπικές κοινωνίας, όπως είναι για παράδειγμα η ανάγκη για αυτόνομη παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας. Φυσικά, η τρισδιάστατη εκτύπωση, όπως σχεδόν κάθε τεχνολογία, δεν είναι σωτηρία αλλά “φωτιά που καίει μα και που ζεσταίνει μαζί” και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για επικίνδυνους σκοπούς, όπως για παράδειγμα, στην ευρεία κατασκευή όπλων.

Γίνεται εμφανές, ότι το πραγματικό θέμα δεν είναι η τεχνολογία καθεαυτή αλλά η ποικιλία των μονοπατιών που καλούμαστε να επιλέξουμε: η τεχνολογία δεν είναι πεπρωμένο αλλά πεδίο μάχης (Feenberg, 2002, 1999), όπου οι άνθρωποι μάχονται για να επηρεάσουν και να αλλάξουν τα σχέδια, τις χρήσεις και τα νοήματα των τεχνολογικών δυνατοτήτων και του κόσμου που τους περιβάλλει.

Aναφορές:

Feenberg, Andrew. 1999. Questioning technology. New York: Routledge.

Feenberg, Andrew. 2002. Transforming technology: A critical theory revisited. New York: Oxford University Press.

Rifkin, Jeremy. 2011. The third industrial revolution: How lateral power is transforming energy, the economy, and the world. New York: Palgrave Macmillan.

Σημείωμα:

Tο παρόν άρθρο βασίζεται στα άρθρα: Kostakis, V. 2013. At the Turning Point of the Current Techno-Economic Paradigm: Commons-Based Peer Production, Desktop Manufacturing and the Role of Civil Society in the Perezian Framework και Kostakis, V., Fountouklis, M. & Drechsler W. (submitted). Peer production and desktop manufecturing.

Περισσότερα: www.kostakis.org & www.dafy.gr/

Άνοιξε η ΒΙΟΜΕ στα χέρια των εργατών!

Την Τρίτη 12/2/2013, το εργοστάσιο της ΒΙΟ.ΜΕ. ξεκίνησε να λειτουργεί στα χέρια των εργαζόμενων!

Πλήθος αλληλέγγυων συγκεντρώθηκαν στο εργοστάσιο και περιηγήθηκαν στους χώρους του.

Ο αγώνας συνεχίζεται, η αλληλεγγύη είναι το όπλο μας!

Το μήνυμα της αυτοδιαχείρισης της ΒΙΟΜΕ στους εργάτες της Αθήνας

Πραγματοποιήθηκαν με επιτυχία οι εξορμήσεις σε μεγάλους βιομηχανικούς και εργασιακούς χώρους της Ανοιχτής Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης (Αθήνας) στον αγώνα των εργατών της ΒΙΟΜΕ, για τη διάδοση του γεγονότος του ανοίγματος του εργοστασίου υπό καθεστώς αυτοδιαχείρισης και για την εξασφάλιση ευρύτερης υποστήριξης και αλληλεγγύης από τους εργαζόμενους.

Συγκεκριμένα, το μήνυμα των εργατών της ΒΙΟΜΕ έφτασε στους απεργούς των Ναυπηγείων Ελευσίνας, στους άνεργους της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης Περάματος, στους επιστρατευμένους του Μετρό, στους οδηγούς της ΕΘΕΛ, στους (υπό εκβιασμό απολύσεων και εκ περιτροπής εργασίας) εργαζόμενους της Χαλυβουργικής, στους εργαζόμενους των Ελληνικών Πετρελαίων.

Πολλοί εργαζόμενοι αντιμετώπισαν με μεγάλο ενδιαφέρον το εγχείρημα της αυτοδιαχείρισης της ΒΙΟΜΕ, δήλωσαν την αλληλεγγύη τους, και εξέφρασαν πλούσιο προβληματισμό για το πως θα γίνει δυνατό να διαδοθεί και σε άλλους χώρους που είναι αντιμέτωποι με την επίθεση των αφεντικών και του κράτους.

Το μήνυμα “μπορούμε χωρίς αφεντικά” ξέφυγε από τον αποκλεισμό της κυρίαρχης ενημέρωσης και από την εχθρότητα του καθεστωτικού συνδικαλισμού, και συναντήθηκε “χέρι με χέρι” με τις αγωνίες, τις αγωνιστικές εμπειρίες και τους προβληματισμούς των εργαζομένων.

Η Ανοιχτή Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης (Αθήνας) στον αγώνα των εργατών της ΒΙΟΜΕ θα συνεχίσει την προσπάθεια για να φτάσει αυτό το μήνυμα σε ακόμη περισσότερους εργαζόμενους, στηρίζοντας έμπρακτα το άνοιγμα του εργοστασίου της ΒΙΟΜΕ.

Συμμετέχουμε στις 10/2 στην πανελλαδική συνέλευση για τη ΒΙΟΜΕ στη Θεσσαλονίκη, στην πορεία στις 11/2 και στο άνοιγμα του εργοστασίου στις 12/2.

Νέα συνάντηση στην Αθήνα Τρίτη 19/2, 20:00, στα γραφεία του Συλλόγου Υπαλλήλων Βιβλίου Χάρτου.

Ανοιχτή Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης (Αθήνας)

στον αγώνα των εργατών της ΒΙΟΜΕ

protviome@gmail.com

Καπιταλισμός σε αφθονία, κοινωνία σε στέρηση

Θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε τον σύγχρονο καπιταλισμό με ένα ισχυρό ναρκωτικό που παραλύει κάθε συναίσθημα και συνεπώς κάθε έννοια πραγματικής ζωής. Από τη μια υπάρχουν οι λίγοι πλέον σήμερα που “απολαμβάνουν” το δικαίωμα σε αυτό το ναρκωτικό, που συνοψίζεται στο δικαίωμα της κατανάλωσης, και από την άλλη, οι πολλοί που βρίσκονται σε σύνδρομο στέρησης. Μπορούν, ωστόσο, και οι μεν και οι δε να σκεφτούν καθαρά και να ακολουθήσουν το δρόμο της απεξάρτησης από τον καπιταλισμό-ναρκωτικό, έναν δρόμο δύσκολο που έχουν χαράξει και χαράζουν λίγοι;

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο τόπος που συντελείται αυτή η αλλαγή, δηλαδή το πέρασμα από τη ζωή σε εξάρτηση, σε μια άλλη ζωή, ελεύθερη από καπιταλισμό, είναι το φάσμα των καταλήψεων και στεκιών, όλοι οι αυτοδιαχειριζόμενοι χώροι, που ευδοκιμούν πλέον πιο πολύ απ' ό,τι στην εποχή των “παχιών αγελάδων”. Κι ο καπιταλισμός για να αντιμετωπίσει αυτήν την πρωτόγνωρη άνθιση, σπέρνει μίσος, κυνισμό, πικρία, απελπισία, τον θεωρητικό και πρακτικό ωχαδερφισμό, τον κονφορμισμό του μη χείρον βέλτιστον, το φόβο που έγινε παραίτηση. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι που φουντώνει η καταστολή, που φύoνται οι φασιστικές ιδέες και πράξεις, με τη στήριξη του κράτους και του κεφαλαίου.

Σήμερα, οι ανάγκες μας για την επιβίωση γίνονται πλέον ξεκάθαρες και απεικονίζονται παράλληλα στις στρατηγικές επιλογές του κεφαλαίου. Αυτά που ονομάζουμε δημόσια αγαθά (κοινά), τα αγαθά που θα έπρεπε να είναι δωρεάν και να ανήκουν σε όλους, είναι αυτά που με τον πιο βάναυσο τρόπο καταστρατηγούνται, απαξιώνονται και καταστρέφονται. Η υγεία, η παιδεία, οι μεταφορές, η ενέργεια, το νερό, η γεωργία είναι τα κυριότερα. Για μας, η κοινωνική (και όχι η παραγωγική) ανασυγκρότηση περνάει μέσα από τις (αντι)δομές που κομίζουν την ισότητα και την ελευθερία ταυτόχρονα, αναγνωρίζοντας ότι η μια δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την άλλη.

Στο πλαίσιο της πλήρους απαξίωσης της εργασίας και της κατάργησης των προηγούμενων συμβολαίων και συνθηκών (που τώρα αναγνωρίζεται η προσωρινότητά τους), το σύστημα επεκτείνει την καταστολή σε ό,τι αντιστέκεται. Καταργείται, στο όνομα της καπιταλιστικής νομιμότητας, ό,τι ξέραμε ως κλασικό τρόπο διεκδίκησης της καλυτέρευσης της ζωής. Πρόσφατο παράδειγμα, η επίθεση στους απεργούς του Μετρό, πρακτική που την έχουν βιώσει πολύπλευρα και άλλοι χώροι.

Μέσα, όμως, από τα συντρίμμια της αντίστασης και της πεπατημένης των διεκδικήσεων, δημιουργούνται και οργανώνονται οι δικές μας “εργατικές βίλες” που βάζουν το ζήτημα για επανάκτηση της παραγωγής από το κεφάλαιο. Πρώτη προσπάθεια, η λειτουργία του εργοστασίου της Βιομηχανικής Μεταλλευτικής στη Θεσσαλονίκη από τους, απλήρωτους εδώ και δυο χρόνια, εργαζόμενους σε αυτό. Οι δομές παραγωγής με όρους ισότητας, ελευθερίας και αλληλεγγύης είναι αυτές που θα αποτελέσουν τους φάρους για την εδραίωση όχι μιας άλλης εξουσίας, αλλά μιας εξουσίας που αρνείται τον εαυτό της, για την καταργησή της.

Αλλάζοντας παράδειγμα - Για την αλληλεγγύη στις καταλήψεις

Οι καταλήψεις και όλοι οι αυτοδιαχειριζόμενοι κοινωνικοί χώροι είναι οι προτάσεις μας για το σήμερα, αλλά και προβολές αυτού που επιθυμούμε για το αύριο. Είναι το αποτέλεσμα της έκφρασης του “παίρνουμε τη ζωή και τις τύχες μας στα χέρια μας”, ανάληψη της ευθύνης για την οργάνωση της καθημερινότητάς μας και ρήξη με τον ατομικισμό και την απάθεια. Είναι τόποι αδιαμεσολάβητης συνάντησης των από κάτω, αμφισβήτησης και πολιτικής έκφρασης, παραγωγής ιδεών και πολιτισμού, πέρα και ενάντια σε λογικές κράτους και αγοράς.

Μετά από δύο χρόνια κρατικής και μιντιακής προπαγάνδας, το κράτος θέλει να ανακεφαλαιώσει πολιτικά αποκομίζοντας τα “οφέλη” της επίθεσης στον κόσμο της εργασίας και σε όσους/ες ακόμα συνεχίζουν να αντιστέκονται. Η βίαιη επίθεση και καταστολή που έχει εξαπολυθεί το τελευταίο διάστημα σε αυτούς τους αυτοδιαχειριζόμενους χώρους κάθε άλλο παρά συγκυριακή και αποπροσανατολιστική είναι. Αποτελεί τον σύγχρονο μακαρθισμό, το νέο κυνήγι μαγισσών που θέλει να επιβάλει το σύγχρονο αστικό κράτος, έχοντας χάσει το ρόλο του ως εγγυητή της “ευημερίας και ανάπτυξης” και επιδιώκοντας να επιβληθεί εκ νέου μέσα από την παραγωγή και την διαχείριση του φόβου. Στην προσπάθειά του αυτή καταφεύγει στον παραλογισμό, βαφτίζοντας άδεια μπουκάλια μπύρας “μολότωφ”, τις καταλήψεις “κέντρα ανομίας” και όποιον αντιστέκεται “ύποπτο”. Αφού δεν μπόρεσε να πείσει για την αναγκαιότητα της λεηλασίας, στρέφεται σε μια “κοινωνική νομιμοποίηση” του μνημονίου που μπορεί να στηριχθεί μόνο με όρους αστυνομικού τρομοκράτους. Σε αυτό το καταστροφικό σχέδιο εντάσσεται και η προσπάθεια της κυβέρνησης να εκπροσωπήσει και τους ακροδεξιούς ψηφοφόρους, υιοθετώντας την ατζέντα των νεοναζί και (ανα)παράγοντας την ολοκληρωτική θεωρία των δύο άκρων, επιδιώκοντας να πατάξει ότι δεν την βολεύει. Προσπαθεί, τέλος, να ορίσει εκ νέου τα “όρια” της αντίστασης και της αμφισβήτησης, επιτιθέμενη σε ό,τι ξεφεύγει από τη “νομιμότητα” της συνδιαλλαγής με την κυριαρχία και από τον έλεγχο της.

Στους ελεύθερους κοινωνικούς χώρους και στις καταλήψεις, η αυτονομία γίνεται πράξη, έχοντας τον απαραίτητο χρόνο και χώρο. Είναι χώροι ανασύστασης του κοινωνικού ιστού, συλλογικοποίησης και αναχώματα στον εκφασισμό και τον κοινωνικό κανιβαλισμό. Εκεί στεγάζεται η αληθινή δημοκρατία και ο αγώνας για ζωή με ελευθερία και αξιοπρέπεια. Μπροστά σε αόριστες διακηρύξεις για “κοινωνικά οφέλη” που συνήθως μεταφράζονται σε οικονομικά οφέλη για τα αφεντικά, προτάσσεται η χειραφέτηση και ο επαναπροσδιορισμός της ζωής με όρους ισότητας, αυτοκαθορισμού και αλληλεγγύης. Η αλληλεγγύη σε αυτές οφείλει να είναι συνέργεια και συνδημιουργία. Η γενίκευση των καταλήψεων και των αυτοοργανωμένων χώρων, ο πολλαπλασιασμός των δομών αλληλεγγύης, η συνεχής αλληλοτροφοδότηση και αλληλοϋποστήριξή τους, είναι στο δρόμο για τη γενικευμένη κοινωνική αυτοδιεύθυνση.

Συλλογικότητα της εργατικής εφημερίδας Δράση

                                           Από το 10ο τεύχος της εφημερίδας που κυκλοφορεί

Αποδομώντας την ιδέα της προόδου

του Γιάννη Μπίλλα

Παιδί του Διαφωτισμού η Πρόοδος υιοθετείται και εμπεδώνεται τον 19ο αιώνα και ενσωματώνεται στο φαντασιακό των σημερινών ανθρώπων. Η Hannah Arendt περιγράφει στο βιβλίο της «Περί βίας» ότι η ιδέα της προόδου ήταν άγνωστη το 16ο,17ο και 18ο αιώνα.

Στις προθέσεις μου είναι η αποδόμηση της αντίληψης που έχει δημιουργηθεί στην κοινωνία μας για την πρόοδο. Υπάρχει μια κυρίαρχη αντίληψη για την πρόοδο η οποία ορίζεται ουσιαστικά με μια ευθεία, ένα ευθύγραμμο σχήμα το οποίο οδηγεί στη διαρκή εξέλιξη των κοινωνιών, στην διαρκή ανάπτυξη της παραγωγής και της κατανάλωσης συνδεδεμένο με την ιδέα της ευτυχίας.

Αυτή η αντίληψη για την πρόοδο έχει σχεδόν εποικίσει το φαντασιακό των ανθρώπων των σημερινών κοινωνιών και υπέχει θέση θρησκείας για τους περισσότερους. Χωρίς την κριτική στην ιδέα της προόδου, κατά την γνώμη μου, δεν μπορούμε να οδηγηθούμε σε άλλα νοήματα ζωής και σε άλλους τρόπους θέσμισης των κοινωνιών.

Πρόοδος-συντήρηση

Επηρεασμένος απ’ αυτή την οπτική δυσκολευόμουν να τοποθετήσω τον εαυτό μου στο σχήμα πρόοδος και συντήρησης μιας και καλλιεργώ την γη περίπου όπως οι πρόγονοι μου, άρα τι είμαι προοδευτικός ή συντηρητικός; Αν αναφερθώ στη γιαγιά ενός φίλου μου η οποία του ζήτησε πριν πεθάνει να πάει στα κτήματα που την θρέψαν για να τα «αποχαιρετίσει» όπως του είπε, που θα εντάξουμε αυτή την στάση των παλιότερων αγροτών απέναντι στη φύση, στην πρόοδο ή στη συντήρηση; Υπέχει θέση νοήματος στη ζωή της γιαγιάς αυτή «η αφελής αλλά στέρεα γνώση» των παλιών ανθρώπων της υπαίθρου ότι οι άνθρωποι εξαρτώνται άμεσα από το φυσικό περιβάλλον. Αν λοιπόν ορίσουμε το παράδειγμα της γιαγιάς ως δείγμα μιας κοινωνίας που απηχεί το χθες θα πρέπει να ορίσουμε και τον σημερινό τρόπο παραγωγής των αγροτών οι οποίοι είναι εντελώς αλλοτριωμένοι σε σχέση με αυτό που παράγουν, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις που έχει στο περιβάλλον και στις επόμενες γενιές. Σύμφωνα λοιπόν με την ευθύγραμμη αντίληψη για την πρόοδο θα πρέπει να ορίσουμε τη θέση της γιαγιάς ως σημείο συντήρησης και τον τρόπο καλλιέργειας της γης των σημερινών αγροτών ως σημείο προόδου.

UBUNTU

Ένα δεύτερο παράδειγμα αναντιστοιχίας με την αφήγηση της ιδέας της προόδου είναι η έννοια της αλληλεγγύης, αίτημα και πρόταγμα των ημερών μας. Ηθικά, υποτίθεται ότι οι σύγχρονες κοινωνίες, ως πιο προοδευτικές από τις προηγούμενες, εμπεριέχουν την αλληλεγγύη ως συστατικό του στοιχείο. Είναι έτσι όμως;

Ubuntu λέγεται στην γλώσσα των φυλών της υποσαχάριας Αφρικής (Ζουλού, Μασάι, κα) η αλληλεγγύη της κοινότητας. Ένας ανθρωπολόγος επισκέφθηκε την φυλή των Ζουλού (η φυλή των Ζουλού βρίσκεται σε πολύ δύσκολη κατάσταση), βρήκε μια ομάδα μικρών παιδιών και τους έβαλε ένα καλάθι με φρούτα σε ένα δέντρο απέναντι τους. Έπειτα τους ζήτησε να τρέξουν και όποιο παιδάκι θα έφθανε πρώτο στο δέντρο, αυτό θα έπαιρνε όλα τα φρούτα. Δίνει λοιπόν το σύνθημα, τα παιδάκια πιάνονται χέρι με χέρι, πήγαν και κάθισαν γύρω από το καλάθι και άρχισαν να μοιράζονται τα φρούτα. Τους ρώτησε ο ανθρωπολόγος έκπληκτος, επηρεασμένος από το φαντασιακό «των προηγμένων κοινωνιών», γιατί αυτό και τα πιτσιρίκια του απάντησαν Ubuntu, που σημαίνει στο εννοιολόγιο της γλώσσας των υποσαχάριων φυλών ότι, αν ένας από εμάς δεν είναι χαρούμενος, δεν μπορούμε να είμαστε και εμείς.

Αναφέρομαι σε αυτό το παράδειγμα για να δείξω ότι η κοινωνία των Ζουλού, παρόλο που είναι όχι μόνο προ καπιταλιστική κοινωνία αλλά και προ φεουδαρχική, διατηρεί την αλληλεγγύη των μελών της ως συστατικό της στοιχείο, μόνο που αυτό δεν βρίσκει αντίστοιχη θέση στην κρατούσα ιδέα της ευθύγραμμης προόδου. Δηλαδή, μια παλιότερη μορφή οργάνωσης της κοινωνίας, διατηρεί την αλληλεγγύη η οποία, στις εξελιγμένες κοινωνίες, είναι ζητούμενο. Μιας και μιλάμε για την αλληλεγγύη θέλω να αναφέρω ότι όσοι από εμάς, με οποιοδήποτε τρόπο, υπερασπιστήκαμε τις κοινότητες των Τσιάπας και τους Ζαπατίστας στο Μεξικό, υπερασπιστήκαμε και δείξαμε την αλληλεγγύη μας σε προ καπιταλιστικές μορφές οργάνωσης των εν λόγω κοινωνιών. Οι 420 από τις 570 κοινότητες των Τσιάπας, λειτουργούν ακόμα και σήμερα με το εθιμικό δίκαιο, που σημαίνει προδικαιικές κοινωνίες. Βεβαίως, οι Ζαπατίστας και η διεθνής αλληλεγγύη «εμβολίασαν» τις κοινότητες των Τσιάπας και με άλλα στοιχεία αλλά αυτό ουδόλως αναιρεί την αφήγηση μας για την αποδόμηση της ιδέας της προόδου.

Το δικαίωμα στην τεμπελιά

Θα αναφερθώ και σε ένα άλλο παράδειγμα από την Γαλλική επανάσταση, δανεισμένο από το βιβλίο του Πωλ Λαφάργκ «το δικαίωμα στην τεμπελιά». Οι επίσημες αργίες πριν από τη Γαλλική επανάσταση με το παλιό καθεστώς, ουσιαστικά πριν την επικράτηση της αστικής τάξης (η οποία σύμφωνα με την κυρίαρχη αντίληψη της εξέλιξης των κοινωνιών ήταν πιο προοδευτική τάξη από τους Φεουδάρχες που ανέτρεψε) ήταν 90 μέρες τον χρόνο, εκ των οποίων οι 52 ήταν οι επίσημες αργίες της Κυριακής και οι 38 θρησκευτικές αργίες. Δηλαδή, οι άνθρωποι το ¼ της ζωής τους το περνούσαν με σχόλη, με γλέντια και με άλλες κοινωνικές και ερωτικές σχέσεις. Έρχεται λοιπόν η νεοανερχόμενη αστική τάξη, η οποία με πρόσχημα την αθεΐα και την εκκοσμίκευση, καταργεί τις 38 θρησκευτικές αργίες, ενώ ταυτόχρονα εφαρμόζει την εβδομάδα των 10 ημερών. Πίσω λοιπόν από το πρόσχημα της αθρησκίας, αντιλαμβανόμαστε ότι υποκρύπτονταν οι αυξημένες ανάγκες της παραγωγής των εργοστασίων τους.

Τα παραπάνω παραδείγματα αποδομούν την ιδέα της προόδου, η οποία ως ιστορική αφήγηση εξελικτικά ορίζεται κάπως έτσι: από την πρωτόγονη κοινωνία (για μερικούς ερευνητές ήταν και η κοινωνία της αφθονίας) περάσαμε στη δουλοκτητική κοινωνία, μετά στον Φεουδαρχισμό, μετά στον καπιταλισμό και το επόμενο στάδιο που θα είναι ο σοσιαλισμός. Κομβικό στοιχείο της εξελικτικής πορείας των κοινωνιών αυτής της αφήγησης, είναι ότι κάθε επόμενο στάδιο είναι και πιο προοδευτικό από το προηγούμενο. Έλεγε ο Μάρξ ότι ο καπιταλισμός εργάζεται με σιδερένια αναγκαιότητα προς αναπόφευκτα αποτελέσματα (τον σοσιαλισμό δηλαδή). Από εδώ πηγάζει και η σιγουριά ότι η ιστορία, εργάζεται υπέρ του διαφωτισμού, της ισότητας και της ατομικής ελευθερίας. Αυτό, κατά τον Κρίστοφερ Λας, ήταν η πηγή της Μαρξιστικής αδιαφορίας και των επιγόνων του, για την ηθικότητα των σκοπών και των μέσων, μιας και γίνεται δεκτό οτιδήποτε επιταχύνει την προλεταριακή επανάσταση. Όπως θα προσέξατε, αυτή η φαταλιστική αισιοδοξία για την πρόοδο των κοινωνιών, κατέστησε περιττούς τους δρώντες και τις προθέσεις τους. Οι πιστοί της προόδου, νομίζουν ότι έχουν την ιστορία με το μέρος τους.

Παραγωγισμός

Ας δούμε τώρα πού αλλού συναντιούνται ο φιλελευθερισμός με τον Μαρξισμό. Οι φιλελεύθεροι, υποστηρίζουν πως η πρόοδος θα γινόταν με την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, άρα αφού θα μεγαλώσει η πίτα, θα φάμε όλοι, ο δε Μαρξισμός, φαντασίωνε ότι με την απεριόριστη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων που θα περιέλθουν στην κατοχή της εργατικής τάξης (νομοτελειακά σχεδόν), θα μοιραστεί δικαιότερα ο πλούτος και η εργασία. Ο παραγωγισμός, λοιπόν, συνέχει και τις 2 θεωρίες. Αυτό, είχε ως αποτέλεσμα να σαρωθούν άπειρες μικρές και μεγάλες αφηγήσεις ζωής και παραγωγής, μια πανσπερμία κοινοτήτων που διεκπεραίωναν παραγωγικά και διοικητικά τη ζωή τους, που ήταν μέρος του πλούτου της ανθρωπότητας. Οι επίγονοι του Μάρξ, επηρεασμένοι από αυτή την αφήγηση, καταστρέψανε οποιαδήποτε προκαπιταλιστική μορφή οργάνωσης των κοινωνιών, μιας που ο εξηλεκτρισμός της χώρας και η βαριά βιομηχανία αποτελούσαν την καρδιά και τους πνεύμονες του σοσιαλισμού (ΒΙ Λένιν) και για να μην ξεχνιόμαστε, επί Στάλιν, έγινε η βίαια κολεκτιβοποίηση της αγροτιάς. Η αγροτική Σοβιετική Ένωση, πριν την επανάσταση του 1917, ήταν οργανωμένη σε κοινότητες (τα αγροτικά κοινόβια Μιρ). Ο θεσμός των Μιρ, ήταν μια μορφή αυτοοργάνωσης, μια πανάρχαια μορφή αγροτικής κοινοκτημοσύνης που λειτουργούσε με δημοκρατική συγκρότηση και αλληλέγγυα ευθύνη μεταξύ των μελών της από τον 11ο αιώνα και μετά, αδιαλείπτως. Το γεγονός ότι ο θεσμός των Μιρ κάλυπτε σε πολλές περιφέρειες το 60% του αγροτικού πληθυσμού, δείχνει πως ήταν κοινωνικά αποδεκτός. Στην έκδοση του κομουνιστικού μανιφέστου το 1882, στον πρόλογο του ο Μάρξ και ο Ένγκελς, προτρέπουν τους Ρώσους να ακολουθήσουν τη Ρώσικη παράδοση του κοινοτισμού, γιατί αυτός θα είναι ο γρηγορότερος και ασφαλέστερος δρόμος προς τον σοσιαλισμό (επιστολή του Μάρξ προς τους Ρώσους Μιχαϊλόφσκι και Βέρα Ζάζουλιτς).

Ο Μεσιανισμός της προόδου

Αν στην εποχή του Μάρξ η μόλυνση του περιβάλλοντος και η περατότητα των φυσικών πόρων δεν ήταν τόσο εμφανής όσο στις μέρες μας, σήμερα δεν μπορούμε να αδιαφορούμε. Αυτό, που φέρνει η ιδέα της αποανάπτυξης στη συζήτηση, είναι ότι η διαρκής ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων προσκρούει στην περατότητα των φυσικών πόρων. Ο Νικόλας Γκεοργκέσκου Ρόεγκεν, γράφει ότι σε ένα πεπερασμένο πλανήτη, δεν μπορούμε να μιλάμε για απεριόριστη ανάπτυξη.

Τέλος, χρειάζεται να αποδομηθούν και οι «πυλώνες» της προόδου και της διαρκούς ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων που δεν είναι άλλες από την επιστήμη και την τεχνολογία. Καλλιεργήθηκε και στις μέρες μας κατασκευάζεται διαρκώς ένας λανθάνων μεσιανισμός της επιστήμης και της τεχνολογίας (παρά το κουρέλιασμα τους από το ατύχημα της Φουκουσίμα). Ο μεσιανισμός αυτός, καλλιεργεί την προσδοκία (πίστη μήπως;) ότι τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν στο κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον που είναι απόρροια πολιτικών, οικονομικών και φαντασιακών επιλογών των κοινωνιών, θα μας τα λύσει η επιστήμη και η τεχνολογία (μεταλλαγμένα τρόφιμα ως απάντηση στην πείνα, φθηνή και απεριόριστη ενέργεια με την υποσχόμενη διάσπαση του υδρογόνου και η ανακάλυψη του «σωματιδίου του Θεού» από το CERN. Μια λέξη-έννοια επαναλαμβάνεται διαρκώς από το πολιτικό προσωπικό και τους τεχνικούς της εξουσίας στην χώρα μας: ανάπτυξη, ανάπτυξη, ανάπτυξη… Ενίοτε δε, τη βαπτίζουν βιώσιμη, αειφόρο, πράσινη ανάπτυξη. Αν επιλέξαμε τον όρο αποανάπτυξη, το κάναμε συνειδητά γιατί θέλουμε να πλήξουμε το κεντρικό φετίχ αυτής της κοινωνίας, να αποδομήσουμε το εννοιολογικό υπόστρωμα του καπιταλισμού και να αποαποικίσουμε το κεντρικό φαντασιακό του ανθρωπολογικού τύπου του καπιταλισμού που είναι η πρόοδος μέσω της ανάπτυξης, της κατανάλωσης με τη χρήση της επιστήμης και της τεχνολογίας.

http://apokoinou.com

Έχουμε πόλεμο…

Καταστολή, αστυνομοκρατία και ποινικοποίηση των κοινωνικών και εργατικών αγώνων, συνθέτουν το σκηνικό του πολέμου που κήρυξε η κυριαρχία κατά όποιου τολμάει να αντιστέκεται.

Από τις καταλήψεις και τους ελεύθερους κοινωνικούς χώρους μέχρι τα αμαξοστάσια του Μετρό, σιδηρόφραχτες και πάνοπλες ορδές μισθοφόρων της εξουσίας αναλαμβάνουν να αποκαταστήσουν την τάξη.

Την ίδια ώρα, η καθημερινότητα των πολλών συντρίβεται από τη φτώχεια, την ανεργία και την απόγνωση. Ο εξευτελισμός της μισθωτής εργασίας σε συνθήκες γαλέρας για ένα ξεροκόμματο διαλύει ανθρώπους που «έχουν την τύχη» ακόμη να δουλεύουν για 300 ευρώ. Οι μεγαλύτεροι ασφυκτιούν και οι νεώτεροι φεύγουν με το μεγαλύτερο κύμα μετανάστευσης μετά τη δεκαετία του 1960.

Το παν όμως είναι η τάξη και η ασφάλεια -των ηγεμόνων φυσικά- που επιβάλλεται με απαγορεύσεις, στρατιωτικούς νόμους, διατάγματα και τρομοκρατία. Μπάτσοι, δικαστές, φερέφωνα της εξουσίας στα ΜΜΕ και από κοντά ο συρφετός των φασιστικών αποβρασμάτων της Χ.Α. προσπαθούν να επιβάλλουν άκρα του τάφου σιωπή και να ξεκαθαρίσουν το τοπίο από οτιδήποτε κρίνεται επικίνδυνο ή απλά ενοχλητικό για το καθεστώς. Έχουμε πόλεμο κι όποιος κάνει ότι δεν το βλέπει συντάσσεται με την πλευρά του εχθρού.

Σε αυτόν τον πόλεμο το κίνημα αντίστασης έχει τα δικά του όπλα που είναι πολύ πιο ισχυρά από αυτά της εξουσίας. Το όνειρο για μια καλύτερη ζωή με αξιοπρέπεια και αλληλεγγύη δεν μπορεί άλλωστε να πνιγεί από τα δηλητηριώδη αέρια και να ισοπεδωθεί από τις αύρες.

Οι «εστίες ανομίας», όπως αρέσκεται να ονομάζει η κυριαρχία κάθε ανάσα ελευθερίας, πληθαίνουν και καινούργια εγχειρήματα ανοίγουν χαραμάδες φωτός μέσα στο σκοτάδι.

Το μέλλον είναι τώρα γιατί κανείς δεν αντέχει να βιώσει πλέον αυτό το εφιαλτικό παρόν.

Αυτό το μέλλον χτίζουν οι εργαζόμενοι στη ΒΙΟ.ΜΕ. που παίρνουν τη ζωή τους στα χέρια τους, με τη λειτουργία του πρώτου εργοστασίου χωρίς αφεντικά μέσα στη δίνη της κρίσης. Κι είναι μόνο η αρχή.

Αυτό το μέλλον υπερασπίζονται εκείνοι που στήνουν τις νέες δομές κοινωνικής οργάνωσης δημιουργώντας βαθιά ρήγματα στο τείχος της παντοδυναμίας των αγορών και των αγοραίων αξιών.

Σε πείσμα των καιρών, τίποτα δεν τελείωσε εκτός από τις μέρες αυτού του σάπιου συστήματος. Όλα τώρα αρχίζουν.

Αυτόν τον πόλεμο θα τον κερδίσουμε εμείς.

To editorial του 10ου τεύχους της εργατικής εφημερίδας Δράση 

που κυκλοφορεί

Κάλεσμα στήριξης και αλληλεγγύης στην απεργία στην Interlingua

Την Τετάρτη 6 Φεβρουαρίου, με τη στήριξη του σωματείου «Βύρωνα», θα πραγματοποιήσουμε απεργία στη σχολή Interlingua (Ακαδημίας 98-100, πλατεία Κάνιγγος) από τις 8:30 ως τις 20:00.

Η εργοδοσία της Interlingua συνεχίζει την πάγια τακτική του εμπαιγμού και της άρνησης να μας καταβάλει δεδουλευμένους μισθούς μηνών. Ο δε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος, κύριος Γιώργος Πετρίδης, όταν νοιώθει ότι πιέζεται από τις παρεμβάσεις μας έξω από τη σχολή, υπόσχεται να μας πληρώσει και ορίζει ημερομηνίες που στη συνέχεια αναιρεί, όπως ακριβώς κάνει εδώ και τρία χρόνια. Θεωρεί ότι θα μας σταματήσει, αλλά η απάντησή μας είναι ότι δε θα μας λυγίσει, δε θα μας κουράσει, γιατί ο αγώνας μας είναι αγώνας αξιοπρέπειας.

Καλούμε συναδέλφους καθηγητές, εργαζομένους, σωματεία βάσης, συλλογικότητες να στηρίξουν το δίκαιο αγώνα μας, γιατί στον πόλεμο που μας έχουν εξαπολύσει τα αφεντικά και το κράτος πρέπει να απαντήσουμε οργανωμένα, με ταξικό κριτήριο.

Η αλληλεγγύη είναι το όπλο μας.

Καθηγητές και καθηγήτριες Interlingua

Κυκλοφόρησε το νέο (10ο) τεύχος της εργατικής εφημερίδας Δράση

ΒΙΟΜΕ: Ένας άλλος δρόμος είναι υπαρκτός!

Απλά, καθαρά και ξάστερα: “Αναλαμβάνουμε τη λειτουργία του εργοστασίου με όρους πλήρους αυτοδιεύθυνσης και εργατικού ελέγχου τόσο των παραγωγικών όσο των διοικητικών δομών του. Βασική και κεντρική αρχή λειτουργίας του εργοστασίου, της διεξαγωγής του αγώνα μας και κεντρικός όρος των μελλοντικών μας σχεδίων είναι η ισοτιμία στη συμμετοχή και στη λήψη των αποφάσεων, η οριζοντιότητα και η άμεση δημοκρατία.” (Το 1ο άρθρο του ιδιωτικού συμφωνητικού των εργατών της ΒΙΟ.ΜΕ.)

Ούτε νομικισμοί, ούτε επαιτείες, ούτε “διάλογοι” και συνδικαλιές. Ο κύβος ερρίφθη. Το πρώτο αυτοδιαχειριζόμενο εργοστάσιο στη χώρα είναι ένα ιστορικό γεγονός. Παράδειγμα φωτεινό για το ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κρίση, την επίθεση των αφεντικών και των κυβερνήσεών τους, στηριζόμενοι στα δικά μας πόδια, της τάξης μας και της κοινωνίας, στη δική μας συνεργατική ισχύ.

Φυσικά, τίποτα δεν είναι εξασφαλισμένο. Όλα θα εξαρτηθούν όχι μόνο από την εκφρασμένη αποφασιστικότητα των εργατών του εργοστασίου, αλλά και (ίσως κυρίως) από το πόσο θερμά θα αγκαλιαστεί από τον κόσμο της εργασίας, του αγώνα και της αντίστασης, αυτό το τολμηρό εγχείρημα. Χωρίς μεμψιμοιρίες, κομματικές σκοπιμότητες και πολιτικαντισμούς, γιατί η ΒΙΟ.ΜΕ. “ανήκει” σε όλους μας, ανήκει στα όνειρά μας για μια άλλη ζωή χωρίς εκμετάλλευση, κέρδος και ανέχεια.

Η ύπαρξη της αυτοδιαχειρζόμενης ΒΙΟ.ΜΕ. είναι μια πρόσκληση και πρόκληση για αναγέννηση του εργατικού κινήματος μέσα από το δρόμο της απεξάρτησης από όλα τα καθεστωτικά δεσμά, που το οδηγούν από ήττα σε ήττα. Για να σταθεί στα πόδια της, με υλικούς όρους, η χειραφετική προοπτική εδώ και τώρα.

Καλό ταξίδι, σύντροφοι της ΒΙΟΜΕ, και μην ξεχνάτε: Η ουτοπία του χθες είναι η αλήθεια του αύριο...

Από το πρωτοσέλιδο του 10ου τεύχους

Περιεχόμενα του 10ου τεύχους της Δράσης:

- ΒΙΟΜΕ: Ένας άλλος δρόμος είναι υπαρκτός!

- Editorial: Έχουμε πόλεμο…

- Εν Δράσει

- Για την απεργία στο Μετρό και την καταστολή της: Επιταγμένοι μπορεί – Υποταγμένοι ποτέ

- Η άποψή μας: Καπιταλισμός σε αφθονία, κοινωνία σε στέρηση

- Χρέος των καιρών η ανατροπή [του Θοδωρή Θεοδωρόπουλου]

- Κοινωφελής, ενοικιαζόμενη εργασία: Το νέο κοινωνικό μοντέλο εργασιακής εκμετάλλευσης και ο ρόλος των ΜΚΟ ως σύγχρονα δουλεμπορικά [της Έφη Πανοτοπούλου]

- Από πού πάνε για την “κοινωνική οικονομία”; [της Μαριάννα Χούσου]

- Παίρνουν μπρος οι μηχανές της αυτοδιαχείρισης!

- ΦΑΚΕΛΟΣ: ΣΤΟΝ ΟΡΙΖΟΝΤΑ ΤΩΝ “ΚΟΙΝΩΝ”

Από την εργασία ως εμπόρευμα στην εργασία ως μέρος των κοινών [της Hilary Wainwright]

Η ανατρεπτική επικαιρότητα των “κοινών” [του Γιώργου Παπανικολάου]

Αγώνες για τα Ψηφιακά Κοινά [του Αντώνη Μπρούμα]

- “Βίλα” και το Μετρό;

- Ο αντικαπιταλιστικός χώρος απέναντι στον φασιστικό βραχίονα του κεφαλαίου [του Κώστα Σβόλη]

- Χρονικό του εγχώριου φασισμού [του Θανάση Γ. Κάππου]

- ΝΕΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ

Το κύμα της μεγάλης φυγής [της Μαρίας Γερογιάννη]

Μαρτυρία νέων μεταναστών: Η ανάγκη για επιβίωση κάνει τη μετανάστευση μονόδρομο

- Νέα οράματα, νέος στρατός, ένας «νέος θαυμαστός κόσμος» [των Βάιου Σκαρλάτου, Νίκου Χαραλαμπόπουλου]

- Υποδιοικητής Marcos: MARICHIWEU! (Θα νικήσουμε!)