H ψήφος ανοχής στο Σύριζα, η αριστερά του καπιταλισμού και η αναζήτηση της χαμένης αυτονομίας

Του Αθανάσιου Γεωργιλά

Πριν από οποιαδήποτε εισαγωγή, απαραίτητο είναι να κάνουμε μαζί τις εξής 2 παραδοχές:

α) Όλοι, μέσα στα πλαίσια του ευρύτερου αντιεξουσιαστικού κινήματος, έχουμε γίνει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αποδέκτες του προβληματισμού της ψήφου στο Σύριζα, εντούτοις όμως όλοι προσπαθούμε να κρατήσουμε το θέμα αυτό εκτός του δημοσίου διαλόγου ή απλώς το «κουκουλώνουμε». Πολλοί ήδη ψηφίσαν και ακόμα περισσότεροι θα ψηφίσουν στις εκλογές της 17ης Ιουνίου και αυτό είναι γεγονός.

β) Η ψήφος καθόλου δεν αποτελεί ζήτημα προσωπικής επιλογής του καθενός ( αντιεξουσιαστή ), αποτελεί κρίση εντός του κινήματος και αδυναμία του για ένα πολιτικό με συνεκτικό και υπεύθυνο τρόπο όραμα και αντίστοιχο πράττειν. Η αποσιώπηση και η έλλειψη κριτικής - για άλλη μια φορά αυτή η ιδιότυπη συντεχνιακή ομερτά - καθόλου δεν βοηθά στο ξεπέρασμα του προβλήματος, του οποίου τα αίτια είναι βαθιά ριζωμένα στο χρόνο, το αντίθετο τα διογκώνει και με τον τρόπο αυτό μετατρέπει το αντιεξουσιαστικό κίνημα όλο και πιο σταθερά, από αυτό που θα όφειλε να είναι, σε ένα κίνημα «lifestyle της άρνησης», σε μία δεξαμενή ψηφοφόρων του Σύριζα.

Μόνο θέμα ιδεολογίας;

Η ουσία του προβλήματος μακάρι να περιοριζόταν στα πλαίσια μιας ιδεολογικής διαμάχης περί καθαρότητας και συνέπειας αξιών. Αν το ζήτημα ήταν αυτού μόνο του περιεχομένου δεν θα έπρεπε να μας απασχολήσει και καθόλου. Πράγματι υπάρχουν περιπτώσεις όπου και στο παρελθόν, και αλλού, αλλά και στο μέλλον θα πρέπει συγκροτημένα και ρητά να συμμετέχουμε ως ψηφοφόροι στην εκλογική διαδικασία, ή και να συνδιαμορφώσουμε ως αντιεξουσιαστές ένα κοινοβουλευτικό πρόγραμμα. Αλλά αυτό μπορεί και πρέπει να γίνει μόνο μέσα στα πλαίσια μίας διαλεκτικής της πάλης του κοινωνικού ανταγωνισμού και μέσα από καθαρούς πολιτικούς στόχους και στρατηγικές και κυρίως θα πρέπει να υπάρχει από πριν ένα επαναστατικό υποκείμενο το οποίο να θέτει τους όρους και τους στόχους του. Με τον τρόπο που γίνεται τώρα, άτακτα και υπάκουα μαζί, στην πράξη δεν κάνει τίποτα άλλο από το να δικαιώνει την επιλογή προσέγγισης του Σύριζα προς το αντιεξουσιαστικό κίνημα. Μία επιλογή η οποία είχε ήδη ξεκινήσει από τον Αλέκο Αλαβάνο και την οποία, παρά τις προσωπικές τους κόντρες, με συνέπεια συνεχίζει και ο Αλέξης Τσίπρας. Ήταν ήδη από το χειμώνα του 2006 και τα πρώτα «φοιτητικά» που ο Σύριζα διεκδίκησε ( χωρίς να ρωτήσει κανένα και χωρίς να τον ορίσει και κανείς ) το ρόλο του εκπροσώπου του κινήματος στο κοινοβούλιο, τα ίδια και με χυδαίο τρόπο έκανε στις πλάτες του κινήματος των κρατουμένων απεργών πείνας τον Νοέμβριο του 2007 και τα ίδια στη συνέχεια προσπαθώντας στο έπακρο να κεφαλαιοποιήσει όλη την νεολαιίστικη εξέγερση του 2008.

Με αυτό στο νου, ( της αυτόκλητης εκπροσώπησης και της εκλογικής ενσωμάτωσης ) έπραξε εν μέσω κρίσης ιδιαίτερα με τα κινήματα πολιτικής ανυπακοής και τα κινήματα «γειτονιών». Αναπάντεχος σύμμαχος του σε αυτό το έργο στάθηκε ο ίδιος ο αντιεξουσιστικός χώρος με τη στάση περιφρόνησης που επέδειξε απέναντι στο σύνολο αυτών των «μικροαστικών κινημάτων». Έτσι αντί οι πλατείες του περσινού καλοκαιριού να σημάνουν την απαρχή μιας επαναστατικής διαδικασίας στην κοινωνία με: ομοσπονδία συνελεύσεων, σύνταγμα συμβατό στην άμεση δημοκρατία, αλλαγή του πολιτειακού, δημιουργία κοινωνικών αντιδομών, κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία1, το όλο γεγονός και έτσι όπως εξελίχθηκε ( εκουσίως και ακουσίως από μέρους του αντιεξουσιαστικού κινήματος ) είχε ως τελικό αποτέλεσμα την εκτόνωση της «αγανάκτησης» του πλήθους σε «ηρωικές» συγκρούσεις και ατελείωτες πορείες κάτι που ηθελημένα και συνειδητά μεθόδευσε ο Σύριζα. Όλος εκείνος ο αυθορμητισμός του καλοκαιριού περισσότερο ως κληρονομιά έχει αφήσει μια μαθησιακή εμπειρία του «τι να μην κάνουμε» άλλη φορά που θα βρεθούμε σε παρόμοιες καταστάσεις παρά ένα κίνημα χειραφέτησης και ανατροπής.

Σύριζα: Η αριστερά του καπιταλισμού.

Ο Σύριζα είναι ένα κόμμα που υπόσχεται πολλά και προσφέρει τίποτα, η μέχρι τώρα πορεία του το καταδεικνύει ως ένα κατά βάση καθαρά σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, με πολιτικό λόγο που στο περιεχόμενο του απηχεί «ένα αριστερό παλαιοκεϋνσιανισμό αναμειγμένο με πολλή σοσιαλδημοκρατία και λενινιστικό κρατισμό»2, και δεν θα μπορούσε ποτέ ως τέτοιο να υφαρπάξει την ψήφο ενός τόσου μεγάλου κομματιού του αντιεξουσιαστικού κινήματος αν πρώτα το ίδιο το κίνημα δεν βρισκόταν σε αδιέξοδο. Το αντιεξουσιαστικό κίνημα βρίσκετε διαρκώς αντιμέτωπο με την απουσία πολιτικής ταυτότητας. Η σκιά των αντιθέσεων της Α΄Διεθνούς το βαραίνει ακόμα, και σε άγνοια του, και εξακολουθεί να βρίσκεται μετέωρο ανάμεσα στην Μπακουνική, την Μαρξιστική και την Προυντονική θεωρία χωρίς όμως να έχει ξεδιαλύνει τα νήματα που οδηγούν πολλές φορές αυτές τις θεωρίες, τόσο κοντά τη μια με την άλλη, αλλά με τα οποία υφαίνονται στην πραγματικότητα τελείως διαφορετικοί μεταξύ τους δρόμοι και επιλογές.

Στο γενικό μούδιασμα των ημερών όλες οι προσδοκίες για «φυγή από την πραγματικότητα» έχουν εναποτεθεί στο Σύριζα φτάνοντας ακόμα και στο εξωπραγματικό σημείο να τον παραλληλίζουν με το «Παπανδρεικό έπος του 80» όμως χωρίς να λογαριάζουν ότι στην πρόσφατη ιστορία των σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων πάντα την θητεία μιας κυβέρνησης ανίκανης να εκπληρώσει τις μικροαστικές υποσχέσεις της ακολούθησαν κυβερνήσεις ακραίες είτε νεοφιλελεύθερες είτε δεξιές. Ποια θα είναι πραγματικά η τύχη μιας «αριστερής» κυβέρνησης έτσι όπως την υπόσχεται ο Σύριζα; Η προσκόλληση του στην Ευρώπη δεν είναι τίποτα άλλο από την εμμονή του στην οικονομία της ανάπτυξης. Η σταθερότητα στο ευρώ, η μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος, η ανάπτυξη της οικονομίας, η εξασφάλιση των θέσεων των δημοσίων υπαλλήλων, η κρατικοποίηση των ΔΕΚΟ, η φορολόγηση με κοινωνική δικαιοσύνη είναι οι ίδιες ακριβώς υποσχέσεις πού έκανε τα προηγούμενα χρόνια και το ΠΑΣΟΚ. Μήπως βιάστηκαν όσοι είδαν στο πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα «μια τάση για αλλαγή προοπτικής και διάθεση ενός νέου προσανατολισμού και ένα «κλίμα» το οποίο απαιτεί συμμετοχή στη σοβαρότητα και στην υπευθυνότητα»3; Πριν βιαστούμε να βγάλουμε συμπεράσματα από τις εκλογές ας ρίξουμε μια ματιά ποιες και σε ποιο βαθμό πραγματικές διεργασίες γίνονται στην κοινωνία και να μην αγνοήσουμε εδώ ένα θεμελιώδες ζήτημα υψίστης σημασίας το οποίο απασχόλησε έντονα τους επαναστάτες4 που έζησαν όλες εκείνες τις μεγάλες στιγμές αλλά και μεγάλες ήττες του γερμανικού εργατικού επαναστατικού κινήματος το 1918-20: ότι η πορεία του κοινωνικού μετασχηματισμού έχει διαλεκτική σχέση με την πορεία της συνείδησης, είναι ίδια η πορεία της σχέσης επανάστασης/κράτους, η οποία ορίζεται, με την σχέση επανάστασης/συνείδησης.

Αν σήμερα λοιπόν οφείλουμε να αναζητήσουμε μια «τάση» και ένα «κλίμα» αυτό θα πρέπει να γίνει εντός των διεργασιών και των αντιφάσεων του κοινωνικού κινήματος και όχι δια της θέασης των εκλογικών αποτελεσμάτων που τόσο εύκολα σήμερα μπορούν να δώσουν μια «προοδευτική» κυβέρνηση και το ίδιο εύκολα αύριο να δώσουν μια συντηρητική. Αν στην πραγματικότητα που διαμορφώνουν οι εκλογές υπάρχει μια τάση για να καταγραφεί αυτή δεν είναι άλλη από την τάση διεξόδου του καθεστώτος από την κρίση στην οποία έχει περιέλθει. Αυτός είναι, και μόνο ως τέτοιος θα μπορούσε να είναι, και ο ρόλος του Σύριζα: Ως διασώστης του καθεστώτος. Αν για κάποιους είναι ο Σύριζα «αριστερά», και μάλιστα με κεφαλαίο το Α, αυτή τότε δεν άλλη από την Αριστερά του καπιταλισμού και τίποτα περισσότερο. Εκεί που οφείλουμε λοιπόν να συμμετέχουμε κάπου με σοβαρότητα και υπευθυνότητα δεν είναι στο ψευδεπίγραφο δίλημμα «δεξιά ή αριστερά» ( ένα από τα τόσα άλλα διλήμματα), αλλά στη καθημερινή δημιουργία των κοινωνικών δομών άμεσης δημοκρατίας και πολιτικής αυτονομίας - με όρους έξω και αδιάφορα από την «κεντρική πολιτική σκηνή».

Τι δεν είμαστε; Τι να γίνουμε.

Για την ώρα υπάρχει στα σπάργανα ένας κόσμος σε αυτονομία. Τα κοινωνικά κέντρα, οι καταλήψεις, οι καταναλωτικοί συνεταιρισμοί, οι συνελεύσεις γειτονιών, οι κολλεκτίβες, οι αστικές καλλιέργειες και οι αγροτικές κοινότητες, οι δομές κοινωνικής οικονομίας, τα δίκτυα συνεργασίας και οι κοινότητες αλληλεγγύης, οι συλλογικότητες που υπερασπίζονται τα κοινά είναι ήδη ένας κόσμος που αν συγκροτηθεί πολιτικά και ξεπεράσει τους σκόπελους της ενσωμάτωσης δεν έχει ανάγκη από καμία «αριστερή» κυβέρνηση για να εδραιωθεί και καμία δεξιά κυβέρνηση να φοβηθεί. Είμαστε εμείς που δεν αναλαμβάνουμε την ευθύνη για να περάσουμε από τις διασκορπισμένες δομές στην ομοσπονδοποιημένη αυτονομία. Ας αναλογιστούμε, χωρίς να αντιγράφουμε, καθώς τα πεδία σύγκρισης είναι πάντα προβληματικά, όσα ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γιώργος Λιερός σε μια από τις ομιλίες του4 για τρείς περιπτώσεις από την λατινική Αμερική.

α) Την ιδεολογική καθαρότητα που επέλεξαν οι Ζαπατίστας στο Μεξικό, καθαρότητα η οποία μπορεί να διέσωσε τους ίδιους από οποιαδήποτε ενσωμάτωση στο πολιτικό κατεστημένο αλλά τους απομόνωσε από όλη την υπόλοιπη μεξικάνικη κοινωνία.

β) Το Βολιβιανό παράδειγμα του Εβο Μοράλες, όπου μέσα από τα ίδια του τα σπάργανα το κίνημα ανέδειξε μια ιδιότυπη περίπτωση ινδιάνου Βοναπάρτη.

γ) Το παράδειγμα του MST στην Βραζιλία και στην σχέση «αγάπης & μίσους» με το PT αριστερό κόμμα της Βραζιλίας. To MST μπορεί πράγματι και διαπραγματεύεται την ανοχή του σε μια αριστερή κυβέρνηση αλλά αυτό το κάνει μόνο μετά από δεκαετίες σκληρής δημιουργίας και έχοντας ήδη εγκαθίδρυση την δική του «δυαδική εξουσία» με πολιτική αυτονομία στην παραγωγή, πρόνοια, υγεία και εκπαίδευση.

Ας το πούμε άλλη μια φορά αφού δεν ήταν αρκετό μέχρι τώρα.

Αντί να ελπίζουμε άδικα ότι οι εκλογές θα αλλάξουν την ζωή μας ας την αλλάξουμε εμείς.

Ακόμα μια φορά λοιπόν:

ΑΠΟΧΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ-ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΙΣ ΑΜΕΣΟΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ

----------------------
1 Γιώργος Κολέμπας: «Τα χαρακτηριστικά της τοπικοποιημένης συλλογικής, κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας» http://topikopoiisi.blogspot.com/p/blog-page_8926.html

2 Κώστας Λάμπος: «Η λαική επανάσταση της 6ης Μάη και το Σοκ του Σύριζα» www.epithesh.blogspot.com

3 Αντιεξουσιαστική Κίνηση: «Δύο τρεις κουβέντες για τις εκλογές» http://www.babylonia.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=7788:dyo-treis-koubentes-gia-tis-ekloges-antieksousiastiki-kinisi&lang=en

4 Karl Korsch: Marxismus und Philosophie/1923 5 Γιώργος Λιερός: Ηχογραφημένη ομιλία στο τριήμερο κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας στο Μικρόπολις 21/4/2012 http://micropolis-socialspace.blogspot.com/2012/05/2.html